Global Organik Tekstil Standardı (GOTS) ekolojik ve sosyal kriterler de dahil olmak üzere, organik lifler için dünyanın önde gelen tekstil işleme standardıdır; tüm tekstil tedarik zinciri bağımsız sertifikasyon sistemlerince desteklenir.
Sürüm 2.0 Haziran 2008'de, 1. sürümün piyasaya tanıtılmasından yaklaşık 2 buçuk yıl sonra yayınlanmıştır. Revizyon çalışmalarında yüksek ekolojik ve sosyal kriterlerin yanı sıra dünya çapında uygulanabilirlik ve doğrulanabilirlik göz önünde bulundurulmuş, böylece kriterler güvenilir ve şeffaf birer program halini almıştır.
Bu bölümdeki bilgiler içerik hakkında genel bilgileri ve standardın temel gerekliliklerini ortaya koymaktadır.
Amaç
Standardın amacı, elyafların hammedelerin toplanmasından çevreye saygılı ve sosyal sorumlulukların bilincinde bir üretim tarzıyla üretime tabi tutulması süreçlerine kadar dünya çapında tanınmış gereklilikleri ortaya koymak, organik üretimin durumunu ölçmek ve tüketiciye güvenilir bir garanti sunmaktır.
Tekstil işleyicileri organik kumaşlarını ihraç edebilirler ve kullandıkları sertifika her pazarda kabul görür bir nitelik taşır.
Kriterler
Uluslararası Çalışma Grubu oy birliği ile kabul edilen açık ve değişmez içerik anlayışı Global Standardın sadece zorunlu kriterlere odaklanılması üzerinedir. Standart lif malzemeleri, iplikler, kumaşlar ve kıyafetleri kapsar ve üretim, işleme, imalat, paketleme, etiketleme, ihraç, ithal ve dağıtım süreçlerinde hep doğal lif ürünlerinin kullanılmasını şart koşar. Standardın deri ürünlerle ilgili kriterleri yoktur.
Elyaf üretimi
Elyaf üretiminin temel kriterleri aşağıdaki gibidir:
• Elyafların organik sertifikasyonları için uluslararası ve ulusal çapta tanınmış standartlar (örneğin EEC 834/2007, USDA NOP)
• Uygulanabilir tarım standartları sertifikasyona olanak tanıyorsa elyafların dönüşüm periyodundan itibaren sertifikasyonu mümkündür.
• GOTS organik etiketi taşıyan bir tekstil ürününün %95’inin organik elyaftan üretilmiş olması gerekir, GOTS organik ile yapılmış etiketi taşıyan bir ürünün ise %70’inin sertifikalı organik elyaftan imal edilmiş olması gerekmektedir.
İşleme ve üretimin temel kriterleri:
• Organik elyaf işlemesinin tüm süreçlerde konvansiyonel elyaflardan ayrılması ve net bir şekilde tanımlanması gerekmektedir.
• Tüm kimyasal girdiler (örneğin boyalar, yardımcı maddeler ve işlem kimyasalları) değerlendirilmeli ve toksiklik ve biyolojik olarak yok olma/ayrıştırılabilme bakımından standartlara uygunlukları garantilenmelidir.
• Toksik ağır metaller, formaldehit, arometik solventler, GMO’lar ve enzimleri gibi kritik girdiler yasaktır.
• Sentetik apre maddeleri yasaklanmıştır, örme ve dokuma yağlarının ağır metal içermemesi gerekmektedir.
• Ağartıcıların oksijen bazlı olması gerekmektedir. (klor yasaktır)
• Kanserojen amin bileşkeleri salınımına neden olan azo boya kullanımı yasaktır.
• Arometik solvent vefatalat ve PVC kullanan plastisol baskı metodları dışarıda bırakılmıştır.
• Aksesuar kısıtlamaları (örneğin PVC, nikel, kroma izin verilmez, plastik aplikasyon yasaktır.)
• Tüm operatörlerin atıkları ve çıktıları minimize edecek çevre politikalarının bulunması zorunludur.
• Islak işleme üniteleri kullanılan kimyasallar, enerji, su tüketimi ve atık su idaresi ile ilgili detaylı rapor vermek zorundadır. Islak işlemler sonucu ortaya çıkan tüm atık su fonksiyonel su arıtma tesisince değerlendirilmelidir.
• Paketleme malzemesi PVC içermemelidir.
• Teknik kalite parametreleri karşılanmalıdır.
• Hammeddeler, ara maddeler, son ürün ve aksesuarlar istenmeyen kalıntılar bakımından kriterlere uymalıdır.
• Tüm işlemciler tarafından Uluslararası İş Gücü Organizasyonu’nun (ILO)sosyal kriterlerine uyulmalıdır.
Kalite Güvence Sistemi
GOTS sertifikasyon şemasına dahil olan bir firma genellikle standardın tüm kriterleri ile uyumlu çalışmalıdır. GOTS yerinde gözetim ve kalıntı testi metotları ile çalışır.
Toptan Tekstil Tedarik Zinciri Sertifikalandırması
• Elyaf üreticileri (çiftçiler) satış yapılacak ülke tarafından tanınmış uluslararası veya ulusal tarım standardına göre sertifikalandırılmış olmalıdır.
• Sertifika verenler uluslararası olarak ISO 65 ve/veya IFOAM akreditasyonundan geçmiş olmalıdır.
• Hasat sonrasından kumaş yapımına ve ihraç süreçlerine kadar tüm operatörler yerinde inceleme yıllık gözetim döngüsüne tabii tutulurlar ve geçerli bir GOTS operasyon sertifikası alarak üretim ve ticaret aşamalarını sertifikalandırırlar.
• İşlemciler, üreticiler ve tüccarların sertifikalandırılmasında görev alan sertifika kuruluşllarının ISO 65’e uygun şekilde akredite olmaları ve GOTS standartlarına uygun GOTS akreditasyonu taşımaları gerekmektedir.
Kalıntı Testi
• Standartta belirtilen istenmeyen kalıntılarla ilgili katı değerler
• Lisanslı operatörlerin kontaminasyon risk değerlendirmesine göre kalıntı testinden geçmeleri gerekir.
• ISO 17025 akreditasyonlu laboratuvarlarda incelenmek üzere denetmenler tarafından fazladan numune alınabilir.
Etiket Dereceleri
Sadece standarda uygun üretilmiş ve sertifikalandırılmış tekstil ürünleri GOTS etiketi taşıyabilir.
Standart iki etiket derecesi arasında bölüm yapmıştır:
Etiket derecesi 1: ‚organik‘ veya ‚organik -dönüşümde‘
≥ 95% sertifikalı organik elyaf, ≤ 5 % organik olmayan doğal yada sentetik elyaf
Etiket derecesi 2: ‚% X%oranında organik ile yapılmış veya %X oranında organik ile yapılmış – dönüşümde
≥ %70 sertifikalı organik elyaf, ≤ %30 organik olmayan elyaf ancak maksimum %10 sentetik elyaf (Çorap, tayt ve spor malzemelerinde bu oran %25)
Bu iki etiket arasındaki tek fark organik oranının minimum yüzdesindeki farktır.
* http://www.global-standard.org/the-standard/general-description.html adresinden alıntıdır..